برای شما که نمیدانید چه زمانی لبریز میشوید
چقدر صبر و حوصله دارید؟ چه مدت طول میکشد طاقت خود را از دست داده، عصبانی شوید و خشم خود را بیرون بریزید؟
ما انسانها بهعنوان اشرف مخلوقات موجودات عجیبی هستیم! از یک طرف دم از انسانیت، حقوق بشر و کمک به همنوع میزنیم و از طرف دیگر جنگها و نسلکشیهای خانمانسوز راه میاندازیم! آیا تا به حال فکر کردهاید هیچ موجود زندهای مثل انسان، پیوسته و بیرحمانه اعضای همنوع خود را نمیکشد! چه چیز باعث این همه بیرحمی، خشونت و پرخاشگری است؟ این رفتارهای خشونتآمیز پدیدهای غریزی و ذاتی است یا در طول زندگی و در مواجهه با مشکلات و ناکامیها یاد میگیریم که چنین رفتار کنیم؟
برای شما که سنگدل شدید
بروز رفتارهای پرخاشگرانه، چه غریزی باشد و چه حاصل یادگیری، چنان با زندگی روزمره ما پیوند خورده که گاهی فراموش میکنیم این رفتار چقدر ناپسند است و در همه ادیان و فرهنگها و جوامع مورد نکوهش قرار گرفته و از ما خواسته شده بر خشم خود کنترل داشته باشیم چراکه هر تصمیم و عملی هنگام عصبانیت نه از روی عقل که از روی احساسات زودگذر بوده و فاجعه به بار خواهد آورد. بیشتر افرادی که میگویند در مواقع ناراحتی و عصبانیت نمیتوانند خودشان را کنترل کنند، سخت در اشتباهند! آنها میتوانند خود را کنترل کنند اما نمیخواهند! چراکه ما عصبانیت خود را متوجه کسانی میکنیم که از لحاظ عاطفی و مالی به ما وابستهاند یا خطری از جانب آنها ما را تهدید نمیکند اما در برابر کسانی که قدرت و موقعیتشان از ما بالاتر است، خودمان را کنترل میکنیم. در واقع ما بهخوبی میدانیم کجا و برای چه کسانی خشممان را بروز داده یا آن را کنترل کنیم و وقتی پای منافع پیش میآید، کنترل خشم آسان بهنظر میرسد. دکتر الیوت ارونسون، روانشناس اجتماعی اهل آمریکا در کتاب روانشناسی اجتماعی خود میگوید: «چندین سال پیش، روزی برنامه اخبار تلویزیون را تماشا میکردم. ضمن پخش اخبار، گزارشگر رویدادی را پخش کرد که در آن هواپیماهای آمریکایی بر یکی از دهکدههای ویتنام جنوبی که تصور میرفت پناهگاه ویتکنگهاست، بمب ناپالم ریخته بودند. پسر بزرگ من که درآن موقع 10 ساله بود پرسید: «پدر، ناپالم چیست؟» من به سادگی پاسخ دادم: «بهنظرم نوعی ماده شیمیایی است که هم میچسبد و هم میسوزاند، بهطوری که اگر به پوست بدن انسان برسد، نمیتوان آن را برداشت و
به سختی انسان را میسوزاند.» و بعد بهدنباله اخبار پرداختم. چند دقیقه بعد اتفاقی متوجه پسرم شدم؛ دیدم اشک از دیدگانش سرازیر شده است. همینطور که به پسرم نگاه میکردم، ناراحت و وحشتزده شدم و به این فکر افتادم که چه بلایی بر سرم آمده؟! آیا آنقدر سنگدل شدهام که چنین پرسشی را طوری پاسخ میدهم که گویی پسرم از نحوه بازی فوتبال یا افتادن یک برگ سوال میکند؟ آیا تا این اندازه به سبعیت انسان خو گرفتهام؟
1. اگر کسی در حق شما بدی کند، خود را مجبور میبینید که در موردش کاری انجام دهید؟
2.اگر موقعیتش فراهم شود، دوست دارید شاهد مراسم اعدام باشید؟
3. هرگز این احساس به شما دست داده که واقعا بخواهید یک نفر را بکشید؟
4. از سخنانی که بعضی از سیاستمداران میزنند و در روزنامهها میخوانید، عصبانی میشوید؟
5. دوست دارید مسابقات کشتی و بوکس را از تلویزیون تماشا کنید؟
6. تا به حال از دست مردم آنقدر عصبانی شدهاید که سرآنها داد بکشید و ناسزا بگویید؟
7. فکر میکنید آدمهای خوشبین اغلب ترسوهایی بیش نیستند؟
8. آیا اغلب آگاهانه یا ناآگاهانه دندانهایتان را به هم فشار میدهید؟
9. آیا گاهی اوقات آنقدر عصبانی میشوید که ظرفها و اسبابهای خانه را به اطراف پرتاب کنید؟
10. دوست دارید هنگام شنا زیرآبی رفته و دیگران را اذیت کنید؟
11. هنگامی که چیزی خراب میشود، اغلب دیگران را مقصر میدانید؟
12. هنگامی که خشمگین میشوید، حرکاتی مثل کوبیدن پا به زمین از خود نشان میدهید؟
13. آیا اغلب حرفهای نیشدار و کنایهآمیز در مورد دیگران میزنید؟
14. آیا بعضی اوقات دوست دارید با بعضی افراد دعوا کنید؟
15. قسمت تیراندازی در شهربازیها را دوست دارید؟
16. اگر به شخصی برخورد کنید که خودخواه و سلطهگر باشد، سعی میکنید او را سر جای خودش بنشانید؟
17. از صحنههای نبرد گلادیاتورها در فیلمهای سینمایی لذت میبرید؟
18. آیا دوست دارید بحثها سخت و کوبنده باشد و هیچ نوع گذشتی در کار نباشد؟
19. اگر کسی به شما اهانت کند، فکر میکنید بهترین کار این است که موضوع را نادیده بگیرید؟
20. آیا کسی را که به شما بدی کند، به سرعت میبخشید؟
21. آیا هنگام کودکی از جنگ و دعوا گریزان بودید؟
22. آیا معتقدید که کمتر از سایر مردم از کوره در میروید؟
23. آیا اغلب قادرید از ابراز ناراحتیتان خودداری کنید؟
24. اگر کسی شما را اذیت کند، آیا احساس خود را نسبت به او، کامل و دقیق بیان میکنید؟
25. به جای بحث با دیگران، ترجیح میدهید- بهرغم میل باطنی- با عقایدش موافقت کنید؟
26. میتوانید آرامشتان را، حتی در مقابل افراد ابله حفظ کنید؟
27. آیا شما خوش اخلاق هستید؟
28. اگر سارقی بخشی از اموال شما را دزدیده، نسبت به اینکه او را با تیر بزنید، تردید دارید؟
29. بهطور کلی از اوضاع کنونی زندگی راضی هستید؟
30. آیا اغلب از دست دیگران خشمگین میشوید، هر چند سعی میکنید آنها متوجه نشوند؟
کلید پاسخها از سوال یک تا سوال 18 هر پاسخ «آری» یک نمره و از سوال 19 تا سوال 30 هر پاسخ «خیر» یک نمره دارد. چنانچه در انتخاب جواب سوال شک دارید، بهخود نیم نمره بدهید.
تفسیـر نمـرهها
نمره بین 20-30: متأسفانه نمره پرخاشگری و عصبانیت شما مثبت است! شما کنترل کمی بر خشم خود دارید و آن را بهصورت فیزیکی یا زبانی بیان میکنید. صرفنظر از اینکه ریشه این رفتارهای شما از چیست، باید بدانید این همه عصبانیت نه تنها باعث طرد شدن شما از طرف دیگران خواهد شد بلکه در دراز مدت از لحاظ جسمی و روحی صدمات جبرانناپذیری به شما خواهد زد.
نمره بین 10-20: شما متعادل هستید، گاهی عصبانیت خود را بروز داده و گاهی آن را کنترل میکنید البته نشان دادن عصبانیت در بعضی جاها و در مقابل برخی اشخاص، خالی از فایده نخواهد بود. اگر شما بهطور آگاهانه کنترل بر خشم خود داشته و بدانید کجا و چطور آن را بروز دهید که ضرری بهخود و دیگران وارد نکند، متعادل بودن نمره شما بهترین حالت خواهد بود زیرا گاهی تخلیه هیجانی از راه بروز خشم، در بهبود تنشهای روحی موثر واقع میشود اما بدون صدمه بهخود و دیگران!
نمره بین صفر-10: خونسردی شما قابل تقدیر است اما نمیتوان صددرصد گفت که شما خونسرد بوده و چیزی باعث تحریک اعصابتان نمیشود. اینکه شما همیشه از موقعیتهای خشونتآمیز دوری میکنید، میتواند بهدلیل ترس شما از پیشامد بد یا عدماعتماد به نفس، بیتفاوتی نسبت به جهان پیرامون یا محافظهکاری بیش از حد باشد. کنترل بر خشم و عصبانیت خیلی خوب است اما تا آنجا که این رفتار ملایم مورد سوءاستفاده دیگران قرار نگیرد.
چند راهکار ساده برای کنترل خشم
هنگام عصبانیت آرامش خود را حفظ کنید. نخستین کاری که هنگام عصبانیت باید انجام دهید، ساکت شدن است. چشمانتان را ببندید، عضلاتتان را شل کنید و تا 10 بشمارید. بعد چند نفس عمیق بکشید و یک لیوان آب بخورید. چیزی نگویید، آرام باشید و فریاد نزنید. استفاده از کلمات ناپسند فقط اوضاع را خرابتر خواهد کرد!
به جای پرخاش به دیگران سعی کنید با آنها ارتباط برقرار کنید. زود قضاوت نکنید؛ اگر عصبانیتتان در حال شدت گرفتن است، از آن مکان دور شوید. از روی احساس و از روی عصبانیت تصمیمی نگیرید یا کاری نکنید که یک عمر پشیمانی بهدنبال داشته باشد.
وقتی آرام هستید به این فکر کنید که آیا مسائلی که برای آن عصبانی میشوید، ارزش این همه پرخاشگری را دارد؟ چرا که عموما مسائل در آرامش و خونسردی بهتر حل خواهد شد.
از کسانی که همیشه عصبانی و ناراحت هستند، دوری کنید. رفتار آنها در درازمدت بر شما تاثیر خواهد گذاشت. همچنین از دیدن فیلمها و صحنههای خشونتآمیز دوری کنید؛ دیدن اینگونه فیلمها بهخصوص در دوران کودکی میزان رفتارهای پرخاشگرانه را بالا میبرد.
اگر روحیهای خشن و پرخاشگر دارید، این نیروی درونی را به جای کارهای منفی به سوی اعمال مثبت هدایت کنید. مثلا میتوانید نیروی خود را صرف فعالیتهای ورزشی بهخصوص ورزشهای رزمی کنید. تخلیه این انرژی در راه درست از شما انسان آرام و بهتری خواهد ساخت